PROFIEL
In het Limburgs Museum is van 15 oktober 2022 tot en met 19 maart 2023
Mystiek - Rituelen. Verstilling. Extase. te zien. Deze spannende
tentoonstelling gaat over de continue pogingen van de mens om de
werkelijkheid van tijd tot tijd te ontstijgen en onze ziel te verheffen. Of dat
nu door gebed is of meditatie, met behulp van rozenkransen, muziek,
geuren of yogaposes, door wandelingen in de natuur of door
bedwelmende dans of drugs: mensen geven op allerlei manieren vorm
aan de diepgewortelde hoop op ‘meer’ dan de alledaagse
werkelijkheid.
De tentoonstelling is samengesteld door gastcuratoren
Edwin Becker en Laura Adams.
Uitgangspunt voor Mystiek vormen de soms eeuwenoude, klassieke
religieuze collectiestukken van het Limburgs Museum, zoals relieken,
devotieprenten, foto’s en boeken. Die worden in deze tentoonstelling
gecombineerd met het hedendaagse werk van toonaangevende
kunstenaars, zoals Wim Delvoye, melanie bonajo, Les Deux Garçons,
Rineke Dijkstra, Studio Job en Hans Op de Beeck. Zij geven ieder op hun
eigen manier uitdrukking aan het thema. Van tot nadenken stemmende,
confronterende installaties tot design en van vrolijke foto’s van carnaval
tot filmbeelden van processies die je doen glimlachen. Omdat mystiek
niet tastbaar is, maar eerder iets dat je ervaart, probeert de
tentoonstelling op een speelse manier de zintuigen te prikkelen. Of, zoals
gastcurator Edwin Becker het uitdrukt: ‘Het thema is zo oud als de
mensheid. De ogen sluiten en naar binnen kijken. Of de blik naar buiten
richten en je één voelen met je omgeving. Nog altijd zoekt iedereen
naar de zin van het bestaan. Die zoektocht, dat is de basis van mystiek.’
Laura Adams voegt daaraan toe: ‘Mystiek gaat voor mij over verlangen,
eenwording en bevrediging. Het is ongrijpbaar. Pure schoonheid met
een rauw randje.’
Klassieke religieuze kunst ontmoet hedendaags werk
In de eerste ruimte van de expositie staan rituelen centraal. De inrichting
van de zaal is geïnspireerd op de plattegrond van een basiliek van Dom
Hans van der Laan, inclusief middenschip en zijbeuken. Blikvanger is het
monumentale Laatste Oordeel van Hubertus Goltzius, een werk uit de
eigen collectie van het Limburgs Museum, waarop naakte figuren in
paniek het oordeel van God afwachten. In dezelfde ruimte staat een
werk van het Limburgse kunstenaarsduo Les Deux Garçons: een
gekruisigde chimpansee met daarnaast twee aapjes. Het verwijst naar
de christelijke opstelling van Maria en Johannes naast de gekruisigde
Christus. ‘We dachten dat we niet meer zo verbonden waren met het
katholieke geloof, maar we steken toch altijd een kaarsje aan bij de
beeltenis van de Sterre der Zee in Mestreech. We vragen dan hoop en
verbetering’, aldus de kunstenaars.
Zelfreflectie en bezinning
Daarna komt de bezoeker in een ruimte van verstilling. Kunstwerken
nodigen daar uit tot zelfreflectie en bezinning. Midden in de ruimte staat
een grote installatie van Hans Op de Beeck. Door een waas van
grijstinten zuigt het werk van deze Belgische kunstenaar de kijker een
droomwereld in. Op De Beeck: ‘Verstilling is een zomernacht onder een
met sterren bezaaide hemel. Een woud met stokoude reuzen van
bomen. Uitzicht op een wijds, zacht rimpelend meer.’
De opwinding van contact met het goddelijke
Na de stilte volgt in de derde ruimte de storm: de extase, de opwinding,
de geestdriftige manier waarop in veel religies het contact met het
goddelijke wordt beleefd. De één raakt in vervoering door met
vastelaovend in een pekske los te gaan op carnavalsmuziek. Anderen –
bijvoorbeeld jonge Spaanse stierenvechters – raken in een roes door hun
gevecht met een stier. Fotograaf Rineke Dijkstra legde hun opluchting en
ontlading vast, direct na de strijd. Becker: ‘In deze tijd worden vooral
verdovende middelen gerelateerd aan extase. Maar je kunt ook tijdens
concerten buiten jezelf raken of bij het bedrijven van de liefde.’
De gastcuratoren
De tentoonstelling Mystiek is samengesteld door Laura Adams en Edwin
Becker. Laura Adams is cultureel ondernemer en eigenaar van LAURA
ADAMS | KUNST & ONDERNEMEN, een advies- en projectbureau voor
kunstenaars, creatieve ondernemers, overheid en bedrijfsleven. De
laatste jaren is Adams vooral actief als tentoonstellingsmaker. Zij woont in
Roermond.
Edwin Becker is hoofdconservator tentoonstellingen bij het Amsterdamse
Van Gogh Museum. Hij is een geboren en getogen Limburger die nog
regelmatig in Limburg te vinden is.
De werken en vormgeving
Deelnemende hedendaagse kunstenaars zijn: Studio Job, Wim Delvoye,
Ted Noten, Les Deux Garçons, Dirk Braeckman, Hans Op de Beeck, Julius
von Bismarck, Koen Vanmechelen, Rineke Dijkstra, Marcel van Hoef,
Chris Berens, Gilles Polet, melanie bonajo, Luc Peters, Geert Noij en
Ramón Gieling.
Kunstenaars uit de collectie van het Limburgs Museum zijn o.a. Hubertus
Goltzius, Aad de Haas, Armand Bouten, Gène Eggen en een rijke
verzameling aan devotieprentjes en -beeldjes, rozenkransen, relieken,
boeken uit de collectie Schillings, kostuums en video’s.
De uitgesproken vormgeving is in handen van Peter de Kimpe. Samen
met grafisch vormgever Rolf Toxopeus van Joseph Plateau en
lichtontwerper Joost de Beij ontwikkelde hij een totaalconcept, waarin
de beleving van de bezoeker centraal staat.
Mystiek op locatie
Bij de tentoonstelling organiseert het Limburgs Museum ook een aantal
inspirerende lezingen met bijzondere muziekoptredens op markante,
mystieke locaties in de provincie. Zoals in het kloosterdorp Steyl of het
kerkje van Wahlwiller met de kruiswegstaties van Aad de Haas.
Daarnaast worden er in het museum activiteiten georganiseerd,
variërend van yogaworkshops tot tarotkaartenleggingen en van
rondleidingen tot lezingen. Kijk voor de data en meer informatie op de
website van het Limburgs Museum